جایگاه اماره مجرمیت در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی

چکیده: اصل برائت به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین اصول حقوق کیفری، مورد تأکید اسلام و اسناد بین‌المللی و قوانین داخلی بسیاری از کشورها ازجمله جمهوری اسلامی ایران هست. لکن بنا بر مصالحی، استثنائاتی بر این اصل واردشده است. عدول از اصل برائت که تحت عنوان "اماره مجرمت" شناخته می‌شود، در اسناد بین‌المللی در خصوص برخی جنایات جنگی و جرائم سازمان‌یافته و قاچاق مواد مخدر و پول‌شویی پذیرفته‌شده است. در قانون مجازات اسلامی و قوانین متفرقه دیگر مواردی ازجمله: لوث در جنایت، مسئولیت ناشی از فراخواندن شبانه و مشکوک دیگری از محل اقامتش، ضمان عاقله، عضویت در دسته یا جمعیتی که هدف آن بر هم زدن امنیت کشور است وجود دارد که در آنها برخلاف اصل برائت، متهم باید جهت اثبات بی‌گناهی خود اقامه دلیل نماید. لکن باید توجه داشت که جهت رعایت عدالت و انصاف، معکوس نمودن بار اثبات دلیل باید به‌عنوان امری استثنایی به موارد مصرح در قانون محدود گردد و امکان اثبات خلاف آن نیز وجود داشته باشد. واژگان کلیدی: اصل برائت، اماره مجرمیت، اسناد بین المللی، حقوق کیفری ایران   عباسعلی اکبری[1] دکتر محمود مالمیر[2] [1] - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان) . [email protected]     [2] - استادیار دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان).